TÜİK açıklamasına göre; Ticari süt işletmeleri tarafından toplanan inek sütü miktarı, Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %9,9 arttı, Ocak-Aralık döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre %4,8 arttı.

Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre, inek peyniri üretimi %8,8 arttı, ayran üretimi %9,5 arttı, yoğurt üretimi %3,3 arttı, içme sütü üretimi %8,5 arttı, tereyağı üretimi %6,9 arttı. Ocak-Aralık döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre, inek peyniri üretimi %9,7 arttı, ayran üretimi %8,3 arttı, yoğurt üretimi %4,3 arttı, içme sütü üretimi %1,5 arttı, tereyağı üretimi %9,0 azaldı.

Tablo 1; Toplanan inek sütü ve üretilen süt ürünleri miktarı (Ton)

TÜİK 

Buraya kadar gayet güzel diyesimiz geldi. Okuyanlardaki ilk algı sanki ülkedeki çiğ süt üretimi ve buna bağlı olarak süt ürünleri üretimi arttı şeklinde olmaktadır.(Tablo 1 )

TÜİK’in 2023 Hayvansal Üretim İstatistiklerine bakıldığında;

Büyükbaş hayvan sayısı bir önceki yıla göre % 2,6 azalarak 16 milyon 583 bin baş, küçükbaş hayvan sayısı ise,  bir önceki yıla göre %6,9 azalarak 52 milyon 363 bin baş oldu bilgisini görüyoruz. (Tablo2)

Tablo 2; Hayvan sayıları ve değişim oranları, 2022-2023 (TÜİK)

ALGI NEREDE?

Hayvan sayılarını ve süt verilerine bir arada bakıldığında hayvan sayısı azalırken süt miktarı nasıl artar diye kafası karışanlar olmuştur mutlaka.

TÜİK verilerine göre, Türkiye’de 2020 yılında 23,5 milyon ton olan çiğ süt üretimi 2021 yılında %1,3 azalışla 23,2 milyon tona, 2022’de ise bir önceki yıla göre %7 düşüşle 21,5 milyon tona geriledi. 2020 yılı itibariyle 23,5 milyon ton iken; 2021 yılında bir önceki yıla göre %1,3 azalarak 23,2 milyon ton ve 2022 yılında ise bir önceki yıla göre %7 düşüşle 21,5 milyon ton oldu. 2022 yılında üretilen 21,5 milyon ton sütün %92,3’sini inek, %5’ini koyun, %2,5’ini keçi, %0,2’sini ise manda sütü oluşturdu. 2022 yılında 9 milyon 750 bin 801 ton inek sütü sanayi işletmelerince toplanırken 2023 yılında 10 milyon 218 bin ton 218 toplanarak %4,8 lik artış olduğu açıklandı.

Buradaki sihir, “toplanan” kelimesinde. Yıllara göre bakıldığında “üretildiği” iddia edilen sütün en iyi ihtimalle yarısı kayda giriyor. Diğer yarısı şu kadar hayvan olsa, her biri şu kadar süt vermiş olsa şeklinde yani “olsa, olsa” metoduyla çiğ süt üretim rakamları oluşturulmaktadır. Toplanan sütteki artış da kayda girmeyen % 50 lik kısımdaki birkaç puanın toplanan süt hanesine yazılması sayesinde olmaktadır. Yani hayvan sayısı %30-40 azalsa bile toplanan süt miktarını arttı gösterecek büyük bir spekülatif alan bulunmaktadır. Diyecekler ki, soy kütüğü kapsamında süt kontrolleri yapılmakta ve kaydedilmekte rakamlar buradan alınmaktadır. Destek ödemesi amacıyla tutulduğu iddia edilen süt hatta suni tohumlama kayıtlarının ne kadarının doğru olduğu, bildirilen toplam hayvan sayısının doğruluğu kadar şüphelidir ve sektörde herkesçe bilinen bir durumdur.

Algı oluşturma işini kim yapıyor; Yayınlanan verilerle ilgili açıklamaya bakarsanız, bu rakamları oluşturup verenin Tarım Bakanlığı olduğu, TÜİK’in ise sadece yayınladığı görülmektedir.

Görünür gerçeklik şu ki; hem hayvancılık yapanlarda, hem hayvan sayısında ve hem de et ile sütte üretim dramatik bir şekilde azalmaktadır.

Tarım sayımı ve planlı üretim yaklaşımının uygulamadaki ciddiyeti ölçüsünde “gerçek” rakamların ortaya çıkmasını umuyoruz