Zincir marketlerde en uygun fiyatlı 5 litrelik private label (PL) ayçiçek yağı 305 liradan satışa sunulurken, markalı ürünlerin fiyatları 379,95 liraya kadar yükseldi. Bazı marketlerde ise fiyatlar 400 liraya dayandı.
Sektör temsilcileri, bu fiyat artışlarının temel nedenlerinin başında ithalat sürecindeki değişimler ve arz sıkıntısının geldiğini ifade ediyor. Solventum Yönetim Kurulu Başkanı Onat Angı, fiyat artışlarının ithalat kotası ile doğrudan bağlantılı olduğunu söyledi. Angı’ya göre, 1 Ocak itibarıyla devreye giren 1 milyon tonluk ayçiçeği ithalat kotası, küçük firmalar tarafından büyük ithalatçılara devredildi ve bu durum piyasadaki fiyatları yükseltti.
Angı, iç pazarda ayçiçek çekirdeği kalmadığını, bu yüzden fiyatların belirlenmesinin zorlaştığını belirtti. İthal edilen ayçiçek çekirdeği fiyatlarının ton başına 638 dolara, ham yağ fiyatlarının ise ton başına 1.180-1.190 dolara çıktığını söyledi. Ayrıca, Rusya’dan yapılan çekirdek ithalatının vergiler nedeniyle azaldığını, bunun yerine ham yağ ve küspe ithalatının arttığını da vurguladı.
Ayçiçek yağı fiyatlarının yüksek seviyelerde devam etmesi, üreticileri de harekete geçirdi. Angı, bu yıl ekim alanlarının artmasını beklediğini belirterek, “Fiyatlar kötü değil, kota nedeniyle yükseliş yaşandı. Çiftçilerin ekime yönelmesini bekliyorum” dedi. İlk ayçiçek hasadının Adana’da yapılması bekleniyor ve piyasaya girecek yeni mahsulün fiyat dengesi açısından önemli olacağı ifade ediliyor.
İthalat Artışı: Türkiye’nin Dışa Bağımlılığı Devam Ediyor
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2023 yılında 1,3 milyar dolar karşılığında 1 milyon 384 bin ton ham ayçiçek yağı ithal edildi. Ancak bu ithalat, bir önceki yıla göre yüzde 22,1 oranında azalmıştı.
Ancak 2024 yılıyla birlikte ithalat rakamları yeniden yükseldi. Ocak ayında ham ayçiçek yağı ithalatı, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 51,8 artarak 99,1 bin ton oldu ve ithalat için ödenen tutar 121,2 milyon dolara ulaştı. Öte yandan, Türkiye’nin ayçiçek yağı ihracatı da yüzde 44,3 artarak 70,7 bin ton oldu ve 103,8 milyon dolara yükseldi.
Dışa bağımlılığımız devam ederken, ayçiçek yağı fiyatlarındaki bu artışın daha da yükselmesi bekleniyor. Peki, tüketiciler bu artışı ne kadar daha kaldırabilecek? Gıda fiyatlarının yükselmeye devam etmesiyle birlikte sofralarımızın geleceği giderek daha belirsiz bir hale geliyor.
