IRK SEÇİMİ: AMAÇ VE KOŞULLARA GÖRE BELİRLEMEK GEREKİR
Damızlık seçiminde ilk adım, yetiştiricinin amacına uygun bir ırk belirlemektir.
-Süt verimi için: Holstein, Jersey, Montofon gibi sütçü ırklar tercih edilir.
-Et verimi için: Angus, Hereford, Şarole gibi etçi ırklar öne çıkar.
-Kombine verim için: Simmental, Brown Swiss gibi hem et hem süt açısından verimli ırklar uygun olabilir.
Bölgenin iklim koşulları, meraların durumu ve bakım imkanları da ırk seçiminde dikkate alınmalıdır. Örneğin, sıcak iklime dayanıklı ırklar Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu’da daha iyi performans gösterebilir.
DAMIZLIK HAYVANIN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİNE DİKKAT EDİN
Seçilecek hayvanın fiziksel durumu, onun gelecekteki verimi hakkında önemli ipuçları verir.
Sütçü hayvanlarda: Memelerin düzgün ve simetrik olması, ayak yapısının güçlü olması ve vücut kondisyonunun ideal seviyede bulunması önemlidir.
Etçi hayvanlarda: Kas yapısının gelişmiş, gövde yapısının geniş ve sağlam olması beklenir.
Ayrıca, genel görünüm olarak sağlıklı, canlı bakışlara sahip ve hareketlerinde anormallik bulunmayan hayvanlar tercih edilmelidir.
GENETİK VE PEDİGREE ANALİZİ
İyi bir damızlık hayvan, sadece fiziksel özellikleriyle değil, aynı zamanda genetik geçmişiyle de değerlendirilmelidir. Bu nedenle, satın alınacak hayvanın soy kütüğü ve kayıtları incelenmelidir.
-Verimli ve uzun ömürlü bireylerden gelen hayvanlar tercih edilmelidir.
-Genetik hastalık taşıyıp taşımadığı kontrol edilmelidir.
-Eğer mümkünse, hayvanın ebeveynlerinin süt, et ve doğurganlık verileri incelenmelidir.
Damızlık seçiminde, yapay tohumlama ve genetik ıslah programlarıyla geliştirilen üstün genetik özelliklere sahip bireyler tercih edilmelidir.
ÜREME KAPASİTESİ VE DOĞURGANLIK
Damızlık hayvanın doğurganlık geçmişi ve üreme performansı büyük önem taşır. Özellikle:
-Düve seçiminde ilk buzağılama yaşı ve döl tutma başarısı incelenmelidir.
-Boğalar için sperm kalitesi ve döllenme oranları dikkate alınmalıdır.
-Dişi hayvanlarda düzenli kızgınlık göstermesi ve doğum geçmişi iyi analiz edilmelidir.
Düşük doğurganlığa sahip bireyler, sürüde ekonomik kayıplara yol açabilir. Bu nedenle, üreme yeteneği kanıtlanmış bireyler seçilmelidir.
HASTALIKLARA KARŞI DİRENÇ VE SAĞLIK DURUMU
Damızlık hayvan seçiminde sağlık faktörü kritik bir rol oynar.
-Aşı ve sağlık kayıtları mutlaka kontrol edilmelidir.
-Brusella, şap, tüberküloz gibi bulaşıcı hastalıklara karşı test edilmiş hayvanlar tercih edilmelidir.
-Solunum sistemi ve sindirim sistemi hastalıkları açısından veteriner muayenesinden geçmelidir.
-Parazit tedavisi düzenli olarak yapılmış hayvanlar alınmalıdır.
Sağlıksız bir damızlık hayvan, tüm sürüye hastalık bulaştırabilir ve ekonomik kayıplara neden olabilir.
DAMIZLIK HAYVAN SEÇİMİNDE EKONOMİK KRİTERLER
Damızlık hayvan seçimi sadece biyolojik değil, ekonomik bir karardır. Bu nedenle:
-Hayvanın uzun vadede sağlayacağı verim, fiyatına göre değerlendirilmelidir.
-Uygun fiyatlı ancak düşük verimli bir hayvan yerine, başlangıçta biraz daha maliyetli ancak uzun vadede daha kârlı olacak hayvanlar tercih edilmelidir.
-Hayvanın bakım ve besleme maliyetleri hesaplanmalıdır.
DOĞRU DAMIZLIK SEÇİMİ, BAŞARILI BİR SÜRÜ YÖNETİMİNİN ANAHTARIDIR
Damızlık hayvan seçimi, hayvancılıkla uğraşan yetiştiriciler için en kritik kararların başında gelir. İyi bir damızlık hayvan; verimli, sağlıklı, genetik olarak üstün ve ekonomik açıdan sürdürülebilir olmalıdır. Doğru seçimler yaparak sürüde verimi artırmak, hastalıkları minimize etmek ve hayvancılıktan elde edilen geliri maksimize etmek mümkündür.
Uzun vadeli bir başarı için damızlık seçiminde acele edilmemeli, detaylı inceleme ve analizlerle en doğru bireyler tercih edilmelidir. Unutulmamalıdır ki, kaliteli bir sürünün temeli, doğru damızlık hayvanlarla atılır.
