TÜDKİYEB Başkanı Çelik :"Talep olursa yetiştirici 5 milyona kadar küçükbaşı kurbanlık olarak pazarlayabilecek durumda”

Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği (TÜDKİYEB) Genel Başkanı Nihat Çelik, Ankara Yenimahalle’deki Yakacık Kurban Satış ve Kesim Alanını ziyaret etti. Yetiştiricilerle bir araya gelen, onların sorunlarını dinleyen Çelik, basın mensuplarının kurbanlıklarla ilgili sorularını da yanıtladı.
Kurbanlıklarla ilgili hiçbir sıkıntımız olmadığını, halkın istediği kadar kurban kesebileceğini, oluşacak talebin çok üzerinde kurbanlığa ayrılan küçükbaş hayvan bulunduğunu söyleyen Çelik, şöyle konuştu:

“Türkiye, çok büyük bir ülke... Rakamlarıyla da büyüklüğünü ortaya koyuyor. Öyle ki kurbanlığa ayrılan küçükbaş sayısı 138 ülkenin koyun, keçi sayısından fazla. Kurban Bayramı organizasyonu bile bunu gösteriyor. Dünya çapında bir Kurban Bayramı organizasyonumuz var.
Yetiştiricimiz aylardır Kurban Bayramı için hazırlanıyor. 6,5 milyar liralık 5 milyon küçükbaşı kurbanlık için hazır etti. Bunu yapmak hiç de kolay değildir. Bunlardan 4,55 milyar lira değerindeki 3,5 milyon küçükbaşı kurbanlık için ayırdı.

Geçen yıl 800 bin büyükbaş, 2,7 milyon küçükbaş kurbanlık kesildi. Bu yıl kesilecek kurbanlık sayısı bunun çok üzerinde olacaktır.
Çünkü, koronavirüs salgını nedeniyle birçok kişi tatil planını erteledi. İlinde, ilçesinde, mahallesinde, köyünde Kurban Bayramı’nı geçirecek. Bu kişilerin önemli bir bölümü de kurban kesecektir.


Suudi Arabistan da bu yıl yurt dışından hacı kabul etmeyeceğini açıkladı. Kutsal topraklara hac farizasını yerine getiremeyecek olan hacı adaylarımız da ülkemizde kurban kesimi yapacak.
Biz, küçükbaşta kesilecek kurban sayısının en az 300 bin artışla 3 milyona çıkacağını tahmin ediyoruz. Geçen yıla göre artış 1 milyona kadar çıkabilir. Bu durumda 3,7 milyon küçükbaş hayvanın kesimi yapılır.
Geçen yıla göre küçükbaş hayvan kesimi isterse 1 milyon fazla artsın sorun yok. Talep olursa yetiştiricimiz 5 milyona kadar küçükbaşı kurbanlık olarak pazarlayabilecek durumda.”
 
Kurbanlık fiyatları makul...
 
İl birliklerinden veri aldıkları ve teknik elemanların hayvan pazarlarını düzenli olarak takip ettiği bilgisini veren Çelik, şöyle devam etti:
“Şu an için kurbanlık koyunda fiyatlar 1050-1500 lira arasında değişiyor. Koyunda ortalama fiyat 1300 lira dolaylarında. Keçi de bu rakam 1000-1100 lira arasında değişiyor.
Tabii hem koyunda hem de keçide hayvanın koç, teke olmasına, vasfına göre fiyatlar yükseliyor. İyi bir koçta fiyat 3 bin-3 bin 500 liraya kadar çıkıyor.
Kurbanlık alışverişinde hem yetiştiricilerin hem de alıcı konumundaki vatandaşların memnun olacağı bir süreç geçirilmesini temenni ediyorum.
Büyük zorluklarla ve özellikle de artan yem masraflarına rağmen kurbanlıklarını satmaya çalışan yetiştiricilerimizin değerinden ve mağdur olmayacakları fiyatlarla hayvanlarına alıcı bulmalarını arzu ediyoruz.

Artan yem maliyetleriyle koronavirüsün birtakım olumsuz etkileri göz önüne alındığında, küçükbaş kurbanlık hayvan fiyatları geçen yıla göre yüzde 10 civarında artabilir. Tabii ki bölgesel farklılıklardan dolayı da artış oranı illere göre farklı olacaktır.
Biz satışların artacağını tahmin ediyoruz ama her ihtimalde kurbanlık için ayrılan 5 milyon küçükbaşın tamamının satılamayacağını da öngörerek, geçen yıl olduğu gibi bu yıl da satılamayan ve elde kalan hayvanların Et ve Süt Kurumunca değerinden alınmasını talep ediyoruz. Yetiştiricilerimizin için rahat olsun. Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan ile Tarım ve Orman Bakanımız Dr. Bekir Pakdemirli her zaman her yerde yetiştiricimizin yanındadır.”
 
Vekâlet yoluyla kurban kesimlerinde fiyatlar yetersiz kaldı
 
Vekâlet yoluyla kurban kesimlerinde hisse bedellerinin yetersiz kaldığını bildiren Çelik, “Diyanet İşleri Başkanlığımız ve Türkiye Diyanet Vakfı, 2020 yılı vekâlet yoluyla kurban hisse kesim bedelini yurt içi için sadece 85 lira artışla 890 liradan 975 liraya, yurt dışı için 100 lira artışla 725 liradan 825 liraya çıkardı.
Kızılay, yurt içi kurbanlık ve adak için 1050 lira, yurt dışı kurbanlık için 850 lira fiyat belirledi. Hisse fiyatları yetersiz kaldı. Vekâlet yoluyla kurban kesim bedelleri belirlenirken yetiştiricinin mağdur edilmemesi için birliklerin de görüşü alınmalıdır.

Bu fiyatlar piyasada oluşan fiyatların altında kalmıştır.”

Kurbanda hem bağış sahibi hem de yetiştirici mağduriyetine son verilmesi gerektiğini vurgulayan Çelik, ayrıca, dernek ve vakıflara yatırılan her kuruşun kurban kesiminde kullanılması için denetiminin sıkı bir şekilde yapılmasına özen gösterilmesinin de bir zorunluluk olduğunu belirtti.


 
Marketlerin kurbanlık satışı
 
Marketlerin de kurbanlık için fiyatlarını açıkladığını hatırlatan Çelik, şunları söyledi:
“Bizim anlamadığımız bazı marketlerin 1450 lira fiyatla 16 kilogram karkas ağırlıklı kurbanlık koç fiyatı açıklaması. TÜİK’e göre kesilen koyunların ortalama karkas ağırlığı 21,6, keçilerinki 19,8 kilogram. Şimdi sormak lazım. 16 kilogram karkas ağırlığı olan koç olur mu? Bulsunlar getirsinler bir görelim. Ortalama karkas ağırlık kurban vasıflarını taşıyan koçta nereden baksanız 35-45 kilogram gelir. Bunlar koyunu 2’ye, koçu 4’e mi bölüyorlar?
Hesabı vatandaşımız yapsın.
Biz her zaman söylüyoruz. Kurban aynı zamanda bir ibadettir. Bunun kuralları vardır. İlgili kurumlarımız kurbanın olması gereken niteliklerini açıklıyor. Nitelikleri kurbanlık için uygun olmayan koyun, koç, keçi ve tekelerin kesilmemesi gerekir.”
 
Koronavirüs tedbirleri
 
Koronavirüs ortamında bir bayram geçirileceğini vurgulayan Çelik, kurban satış yerlerinin 80 ilde 1 Temmuz’da, İstanbul’da 16 Temmuz’da açıldığını, satış alanlarının yavaş yavaş dolduğunu belirtti.
Vatandaşların ve yetiştiricilerin kurban pazarlarında koronavirüs salgınına karşı belirlenen tedbirlere harfiyen uymasının hayati önem taşıdığına dikkati çeken Çelik, şöyle konuştu:
“Diyanet İşleri Başkanlığımızın, Kurban Hizmetlerinin Uygulanmasına Dair Tebliğ'i yayımlandı. Tebliğe göre, kesimlerin daha düzenli yapılması, zaman kaybının ve karmaşanın önlenmesi ile Kovid-19 bulaşma riskini en aza indirmek için kesim yerlerinde randevu sistemi uygulanacak, kesim işlemlerinin bayramın ilk gününde yoğunlaşmaması için gerekli tedbirler alınacak.
Satıcılar ve müşteriler arasında 'el teması' olmayacak ve bu nedenle kurban pazarlığında, gelenekselleşen ‘tokalaşma’ yapılmayacak.
Hayvan pazarlarında kontrol yapan kamu otoritelerimiz, hayvanların sağlık kontrollerini eksiksiz yerine getirmeli, hayvanların kurbanlık vasıfları taşıyıp taşımadığına da dikkatli bir şekilde bakmalıdır.”
 
Kurban satış yeri çadır ücretleri
 
Kurban satış yeri çadır ücretlerinin, yıldan yıla arttığı bilgisini veren Çelik, devletin bu konuya bir çeki düzen vermesinde yarar bulunduğunu, değişik kriterlere göre birbirinden çok farklı kurban satış yeri çadır ücreti talep edildiğini anlattı.
Çelik, yem başta olmak üzere artan maliyetlerle, bin bir güçlükle mücadele ederek kurbanlıklarını yetiştiren, fahiş nakil fiyatları vererek kurban satış yerlerine getiren yetiştiricilerden bir de yüksek çadır fiyatları talep edilmesinin üreticinin belini büktüğünü vurguladı.

Nihat Çelik, şöyle dedi:
“Belediyelerimiz, bu konuda yetiştiricimize destek olmalıdır. Bize gelen bilgilere göre, bazı belediyeler, 20 metrekarelik bir alana geçen yıl 135 lira satış yeri kirası alırken aynı yere bu yıl yüzde 363 artışla 625 lira, 100 metrekarelik bir alana sahip satış yerine geçen yıl 300 lira isterken bu yıl yüzde 942 artışla 3 bin 125 lira isteyebiliyor. Son bir yıllık enflasyonun yüzde 12,62 olduğu bir ortamda yüzde 942’lik, 10 kata varan bir fiyat artışı nasıl izah edilir?”
 
Hayvan satış yerleriyle ilgili yeni düzenleme
 
Tarım ve Orman Bakanlığının pazar günkü Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Hayvan Satış Yerlerinin Ruhsatlandırılma ve Denetleme Usul ve Esasları Hakkındaki yeni yönetmeliği havan satış yerlerine otel konforunda ortam getirilmesini amaçladığına dikkati çeken Çelik, şunları söyledi:
“Yetiştiricimiz için insani şartlarda bir ortam sağlamayı hedefleyen düzenlemeyi çok yerinde buluyor ve takdir ediyoruz. Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’a ve Tarım ve Orman Bakanımız Dr. Bekir Pakdemirli’ye teşekkür ediyoruz.

Tertemiz, hijyen şartları sağlanmış, kaba yem, kesif yem, su, gübre ve hayvansal atık depoları bulunan, yeterli kapalı ve açık alanları olan, ısı ve iklimlendirme merkezi bulunan, hayvanların gece rahat konaklamasına imkan veren düzenleme faaliyete geçince, yetiştiricimiz içi rahat bir şekilde hayvan toplama ve satış yerlerini kullanacaktır.
Tarım ve Orman Bakanımız Dr. Bekir Pakdemirli’nin yaptığı birçok ilkten sonra böyle düzenleme yapması bizim için büyük bir jest olmuştur. Kurban Bayramı'nı yetiştiricilerimiz daha güzel bir ortamda geçirecektir.

Yetiştiricilerimiz, Avrupa standartlarına uygun dünyadaki birçok ülkeye de örnek olacak hizmetinden dolayı Bakan Pakdemirli’ye minnettardır.
Güvenlik noktası, tıbbi ve biyolojik atıkların depolanmasına imkân sağlayan kapalı ve muhafazalı depolama alanı, ısı ve iklimlendirme merkezi olacak. Hayvan sahipleri veya bakıcılar için konaklama yeri, Veteriner hekimler için tam donanımlı büro ve dinlenme odası bulunacak.”
Genel Başkan Çelik, hayvan satış yerlerinin yeni düzenlemeye göre yapılanmasının en fazla bir yıl içinde gerçekleşeceğine inandıklarını bildirdi.
Çelik, hayvan satış alanında üreticiler sohbet etti, fiyat pazarlığı yaptı.